Γιατί κάποιος να δημιουργήσει μια offshore εταιρία

Το ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε στο τεύχος 98 του Hot Doc. Ο Κώστας Βαξεβάνης μέσα σε λίγες λέξεις εξηγεί με απλά λόγια γιατί κάποιος να δημιουργήσει μια offshore εταιρία. 

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο

Γιατί κάποιος να δημιουργήσει μια offshore εταιρία

Το ζήτημα της δημιουργίας offshore εταιριών, δηλαδή πιο απλά υπεράκτιων εταιριών με έδρα μια άλλη – συχνά άγνωστη – χώρα, απασχολεί κατά καιρούς την ελληνική πραγματικότητα, χωρίς πάντως όλα τα προηγούμενα χρόνια να έχει γίνει κάτι ώστε να σπάσει το απόστημα που επιτρέπει σε συγκεκριμένης οικονομικής επιφάνειας πρόσωπα να φοροδιαφεύγουν – ή να φοροαποφεύγουν, όπως είναι νομικά ορθότερο – ή ακόμη και να ξεπλένουν μαύρο χρήμα.

Του Κώστα Βαξεβάνη

Αυτό άλλωστε έχει αποδείξει η ίδια η πραγματικότητα, αφού η σύγχρονη ελληνική ιστορία βρίθει περιπτώσεων επιχειρηματιών, εφοπλιστών, πολιτικών, εκδοτών και άλλων μεγαλόσχημων παραγόντων, οι οποίοι, μη μπορώντας να δικαιολογήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, τα εμφάνιζαν ως περιουσία μιας offshore και στη συνέχεια τα νοίκιαζαν έναντι χαμηλού τιμήματος. Τα πλείστα όσα τέτοια παραδείγματα περιλαμβάνουν τον Άκη Τσοχατζόπουλο, ο οποίος φρόντιζε να νομιμοποιεί μαύρο πολιτικό χρήμα μέσω ενός δικτύου εκατοντάδων offshore, τον Γιώργο Βουλγαράκη, τον Λαυρέντη Λαυρεντιάδη, την Ιερά Μονή Βατοπεδίου κ.ά.

Οι offshore ή άλλες εταιρίες τύπου Ltd, οι οποίες εμφανίζονται να έχουν έδρα κάποια χώρα εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά φορολογούνται στην Ελλάδα π.χ. μόνο για τα ακίνητα που κατέχουν σ’ αυτήν, λειτουργούν νόμιμα, καλυπτόμενες πλήρως από ένα ευνοϊκό νομικό πλαίσιο λειτουργίας στις χώρες όπου δραστηριοποιούνται.

Απολαμβάνουν δε μια σειρά προνομίων, που άλλες επιχειρήσεις δύσκολα θα είχαν: αυτός είναι πρακτικά και ο λόγος, που μεγαλόσχημοι, ανά τον κόσμο, επιλέγουν να δημιουργήσουν μια offshore, εξασφαλίζοντας κυρίως την ανωνυμία τους. Κι αυτό, γιατί δεν υπάρχουν καταχωρήσεις των μετόχων, των διαχειριστών ή των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, ενώ κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει ποιος πραγματικά βρίσκεται πίσω από μια τέτοια εταιρία, αφού, προκειμένου να λειτουργήσει, έχει οριστεί ένας αντιπρόσωπος στη χώρα όπου εδρεύει. Μάλιστα, στο καταστατικό της εταιρίας δεν αναγράφονται οι πραγματικοί μέτοχοι, αλλά ως μέτοχος εμφανίζεται το γραφείο που αναλαμβάνει την ίδρυση της εταιρίας. Προκειμένου λοιπόν να γνωστοποιηθούν τα στοιχεία του πραγματικού ιδιοκτήτη απαιτείται, ακόμη και σε περίπτωση που έχει διαπραχθεί αδίκημα, η συναίνεση των Αρχών του κρατιδίου.

Ενός κρατιδίου-φάντασμα, που δύσκολα θα δώσει σχετική άδεια. Άλλωστε, το ίδιο το ελληνικό κράτος στο παρελθόν έχει δημοσιεύσει κατάλογο 47 κρατών, τα οποία χαρακτηρίζονται «μη συνεργάσιμα» σε θέματα φορολογίας.

Επιπλέον, μια offshore μπορεί να έχει ό,τι περιουσιακά στοιχεία θέλει, χωρίς ποτέ να γίνεται έλεγχος Πόθεν Έσχες, ενώ ακόμη και οι μεταβιβάσεις ή η κληρονόμηση μετοχών ή περιουσιακών στοιχείων γίνονται χωρίς συμβολαιογραφικές πράξεις ή φορολόγηση, αρκεί να αλλάξουν χέρια οι μετοχές. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΔΟΕ, πολλά ακίνητα δηλώνονται «κενά» με την υποβολή της φορολογικής δήλωσης, ενώ στην πραγματικότητα κατοικούνται. Παράλληλα, οι ιδιοκτήτες offshore δεν φορολογούνται για εισοδήματα που αποκτούνται στο εξωτερικό, αποφεύγουν νομικής φύσης διεκδικήσεις αφού κανένας δεν μπορεί να διεκδικήσει οτιδήποτε από μια εταιρία-φάντασμα, εξασφαλίζουν τραπεζικό απόρρητο, δεν έχουν συναλλαγματικούς περιορισμούς και μπορούν να αποφύγουν την κατάσχεση περιουσίας τους για χρέη.

Ενδεικτικό του τρόπου λειτουργίας των offshore είναι το γεγονός ότι μερικά εκατομμύρια τέτοιων εταιριών ανά τον κόσμο διακινούν το 50% των κεφαλαίων διεθνώς και κατέχουν το 4% του παγκόσμιου πλούτου. Μόνο στο σύμπλεγμα των νησιών Τσανέλ, μάλιστα, μέσω της Μ. Βρετανίας, βρίσκονται όπως υπολογίζεται περίπου 1,9 τρισ. ευρώ, το 38% των οποίων προέρχεται από επιχειρηματική αλλά και εγκληματική δραστηριότητα.