Γ. Αντετοκούμπο: Το "παραμύθι" του ως game changer

Του Νίκου Κασκαβέλη

Αυτές τις μέρες, παράλληλα με τα σοβαρά και συνήθως δυσάρεστα, γίναμε μάρτυρες στις οθόνες μας της πραγμάτωσης ενός παραμυθιού. Της κορύφωσης -μέχρι την επόμενη στιγμή, για να μην ξεχνάμε το μεγάλο Ν. Γκάλη- της πορείας ενός παιδιού που ξεκίνησε ως μικροπωλητής σε γειτονιές της Αθήνας, πέρασε από τις αλάνες του μπάσκετ και μέσα σε ελάχιστα χρόνια εκτοξεύτηκε στο κορυφαίο επίπεδο.

Μιλάμε βέβαια για την ιστορία του Γιάννη Αντετοκούμπο και της οικογένειάς του. Και δεν πρόκειται απλά για μια ιστορία αθλητισμού. Είναι πολύ ευρύτερο και τελικά έως πολιτικό. Θα μπορούσαν να αναδειχθούν πολλές οπτικές και να εξαχθούν πολλά "διδάγματα", ανάλογα πού εστιάζει κανείς. Δεν θα εξαντληθεί εδώ, θα δοθούν και άλλα ερεθίσματα στο μέλλον όταν η διάστασή της καταστεί σε όλους αντιληπτή, μια και ακόμα τώρα ξεκινάει. Ας δούμε όμως πώς η ιστορία ενός παιδιού, με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μπορεί να δώσει ώθηση σε σειρά τομέων που ίσως δεν έχουμε αντιληφθεί. 

Πρώτα απ’ όλα, ίσως δεν έχει γίνει συνειδητό από την πλειοψηφία τι είναι αυτό που παρακολουθούμε. Πού έχει φτάσει ο Γιάννης! Αν είχε ξεκινήσει όπως ξεκίνησε και σε ηλικία 22 ετών ήταν πχ αστέρι σε ομάδα όπως ο ΠΑΟ ή ο Ολυμπιακός, πάλι για επίτευγμα θα μιλούσαμε. Δεν πρόκειται περί αυτού. Ο αθλητής αυτός κατάφερε, με συνδυασμό παραγόντων, να συγκαταλέγεται ήδη μέσα στην ελίτ του χώρου που επέλεξε. Παγκοσμίως. Η ανέλιξή του είναι τέτοια που ίσως δεν έχουμε δει παρόμοια διεθνώς. Σίγουρα δεν έχει προηγούμενο στα ελληνικά δρώμενα! Ένα παιδί που έφτασε να πρωταγωνιστεί στο κορυφαίο σόου της κορυφαίας λίγκας, να σπάει ρεκόρ, να του αφιερώνονται σποτάκια και να μιλούν γι’ αυτόν με σεβασμό και με αντίληψη πως πρόκειται για έναν από αυτούς οι υπόλοιποι κορυφαίοι. Πρόσωπα αναγνωρίσιμα και "κρεμασμένα" στους τοίχους πιτσιρικάδων σε κάθε γωνιά της γης! Ή να γίνεται "μέσον" στα χείλη του Προέδρου Ομπάμα για την επαφή του με έναν λαό και να χρησιμοποιείται για το δικό του μήνυμα αισιοδοξίας σε επάλληλες φράσεις, μαζί με τον Περικλή και άλλους. Όσο αδόκιμη και να είναι η αναλογία, έφτασε το παράδειγμά του να αποτελεί πόλο ικανό να δώσει μια άλλη προοπτική σε όσα ζούμε. Ο Γιάννης, ως εκπρόσωπος μιας "κρυφής Ελλάδας" που περιμένει την ευκαιρία της να λάμψει!

Για να έχουμε μια αντιστοίχιση με άλλους χώρους, είναι σαν ένας συνοικιακός ηθοποιός από κάποια γειτονιά της χώρας, μέσα σε λίγα χρόνια να συμπρωταγωνιστεί σε υπερπαραγωγές του Χόλυγουντ, με αστέρες όπως ο Ντε Νίρο ή η Μέριλ Στριπ. Ως πρωταγωνιστής. Σε άλλο επίπεδο, η αμοιβή που έχει πετύχει ήδη, ως franchise παίκτης, βρίσκεται σε επίπεδα αστρονομικά για κάθε άλλον Έλληνα ή Ευρωπαίο σταρ (στην Ευρώπη). Μπορεί να συγκριθεί μόνο με αμοιβές παικτών-μύθων, όπως ο Μέσι ή ο Ρονάλντο. Για αυτό το επίπεδο μιλάμε, να μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Δεν είναι μια ιστορία ενός παιδιού που τα "πήγε καλά". Είναι η ιστορία αυτού, που σε ελάχιστο χρόνο, με πίστη, τύχη και τρομερή δουλειά τα πήγε όσο καλύτερα γινόταν να πάει! 

Ας σκεφτούμε άλλες ιστορίες εγχώριων "σταρ" και της περίφημης "διεθνούς καριέρας" τους. Που έφτανε μέχρι γειτονικές χώρες ή ως αποκορύφωμα, σε κάποια εμφάνιση τύπου Γιουροβίζιον. Και το απερίγραπτο "λιβάνισμα" από τα γνωστά "μεσημεριανάδικα" ή το ασυναγώνιστο "τουπέ" των ιδίων που ένιωθαν στην κορυφή του Έβερεστ. Και ας περάσουμε στα σημαντικά. Ας δούμε το παράδειγμα που δίνει αυτό το παιδί, που έχει φτάσει εκεί που είναι και σύντομα, αν όχι ήδη, θα είναι ο πλέον διάσημος Έλληνας διεθνώς κι ένας από τους πλέον αναγνωρίσιμους αθλητές. Δεν τον γνωρίσαμε χθες το Γιάννη. Τον είχαμε δει. Τον τρόπο που επιλέγει να εκφράζεται, να αναγνωρίζει αξίες και παίκτες παλαιότερους, να επιστρέφει συνέχεια αποδίδοντας τιμή στις ρίζες του, την αγάπη του για τη γειτονιά και τους φίλους του και βέβαια για τη χώρα που τον ανέθρεψε. Αλλά τώρα, από την πραγματική "κορυφή του Έβερεστ", με καμάρι είδαμε το ίδιο, απαράλλαχτο  παιδί. Με το ίδιο σεμνό βλέμμα, να ευχαριστεί και να αναγνωρίζει. Να μιλάει για τη δουλειά που έχει ακόμα να κάνει προκειμένου να φτάσει εκεί που θέλει. 

Κι όσο κι αν ο ποιητής μας λέει πως "τόσο που έκαμες μεγάλη δόξα", εκείνος ξέρει πως έχει κι άλλο μπροστά του, σε ένα "κυνήγι κλέους" που μοιάζει, μετά από καιρό, με ήρωες ομηρικών επών. Πόσα διδάγματα, πόσους τομείς της ζωής, σε αυτόν εδώ τον τόπο δεν μπορεί να αγγίξει η ιστορία του Γιάννη και να τους μεταλλάξει. Σαν ένα άλλο άγγιγμα του Μίδα. Και πρώτα, το προφανές. Σε μια εποχή που το μεταναστευτικό είναι από τις κορωνίδες των θεμάτων, πόσο πιο ανίκητη επιχειρηματολογία μπορεί να προσφερθεί σε μια προσέγγιση ανθρωπιάς και αλληλεγγύης; Ναι στα πλαίσια του νόμου και της λογικής, των αντοχών της κοινωνίας, αλλά στη γραμμή της παράδοσης και του πολιτισμού της. Της φιλοξενίας και της ιερότητας του "ξένου". Που μετέχοντας της "ημετέρας παιδείας", αλλά και γαλουχημένος εδώ, μπορεί να γίνει πιο "δικός μας" από τους "δικούς" μας. 

Τι να απαντήσει ένας ακραίας ιδεολογίας, εντέλει μισαλλόδοξος άνθρωπος, στο μεγαλείο των όσων με φυσικό τρόπο "δίδαξε" το παιδί των μεταναστών από τη Νιγηρία; Πέρα από τη ρήση, ενώπιον του πλανήτη, πως όπου πάει έχει την Ελλάδα πίσω του, στην ερώτηση "τι χρωστάς στη χώρα που το μόνο που έκανε ήταν να σου δώσει ένα διαβατήριο" ήταν αφοπλιστικός. Μιλάτε για τη χώρα που μου έδωσε ένα σπιτικό, είπε, που έδωσε δουλειά στους γονείς μου, μόρφωση στα αδέρφια μου και την ευκαιρία να αναγνωριστεί το ταλέντο μου. Είναι η πατρίδα μου και θα αγωνίζομαι να κάνω υπερήφανους τους Έλληνες. Χωρίς συνθήματα, χωρίς ιδεολογήματα, απόλυτη συντριβή ασυνάρτητων κηρυγμάτων μίσους και διχασμού.

Η διαμόρφωση λοιπόν μιας δομημένης πολιτικής για τους μετανάστες, η ένταξή τους στις δομές του τόπου, πέρα από ανθρωπιστική και νομική υποχρέωση, μπορεί να έχει ευεργετήματα, αμοιβαία, με εκπλήξεις. Αλλά και σε άλλους τομείς. Διάβαζα για την επιρροή που θα έχει η παρουσία του Γιάννη στους…αριθμούς Αμερικανών τουριστών στην Ελλάδα φέτος. Επιρροή και στο ΑΕΠ λοιπόν με τρόπο ανέλπιστο και ανεκτίμητο! Ακόμα και για τη λειτουργία του αθλητικού προγραμματισμού, δίνει ένα προηγούμενο. Το κίνητρο για να γίνεται σωστή δουλειά για τον εντοπισμό των ταλέντων. Όπως δόθηκε η ευκαιρία στο Γιάννη, στο Φιλαθλητικό, χιλιάδες νέοι στη χώρα, δικαιούνται πια να έχουν το ίδιο όνειρο. Να στοχεύουν στ’ άστρα. Όχι μικρό πράγμα, στην εποχή αυτή της απελπισίας. 

Και σχετικά με τη φιλοπατρία: είχαμε ανάγκη από το δικό μας εκπρόσωπο που θα μας πει "μην κοιτάς τι σου χρωστάει η χώρα σου, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ". Στις ΗΠΑ το 'πε ο Κέννεντυ και έμεινε ιστορικό. Στην Ελλάδα, της ελλειμματικής ηγεσίας, μόνο ένας με παρόμοια χαρακτηριστικά θα μπορούσε αξιόπιστα να το πει και να ακουστεί. Το είπε κι αυτό περίπου προχθές ο Γιάννης και το είχαμε ανάγκη. Ότι η σχέση με την πατρίδα σου δεν προσδιορίζεται μόνο στο τι σου χρωστάει ή τι της οφείλεις. Έτσι, θα χουμε κι εμείς το προνόμιο, όπως οι Γάλλοι με τον Πάρκερ, οι Γερμανοί με το Νοβίτσκυ και οι Ισπανοί με το Γκασόλ, να έχουμε το δικό μας αστέρα στην Εθνική. Άνθρωποι που κατέκτησαν τον Όλυμπο και ποτέ δε λησμόνησαν την Εθνική τους, αποδίδοντας τιμή και σεβασμό στους συμπατριώτες τους. 

Πολλά ακόμα θα μπορούσαν να αναλυθούν, κρυφά και φανερά. Το μεγαλύτερο όμως είναι αυτή η "ένεση αισιοδοξίας". Το χαμόγελο και η υπερηφάνεια που μας δίνει ένα παιδί με την προσπάθεια και τη δουλειά του. Την υπενθύμιση ότι- συν Αθηνά- τα όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Κι όσο και αν το όνειρο αυτό πραγματώνεται σε άλλη χώρα, ως μια εκδοχή του American Dream, μην υποτιμούμε πως ξεκίνησε εδώ. Πρέπει να πιστέψουμε πως σύντομα, μια γενιά συμπατριωτών μας θα μπορεί να υλοποιήσει τα όνειρά της στην πατρίδα της. Ο Γιάννης ήδη απολαμβάνει σπουδαίες ανταμοιβές για όσα επιτυγχάνει. Υλικά είναι πλήρης και αυτάρκης και διόλου πια δε μας έχει ανάγκη. Γι΄ αυτό και όσα λέει και κάνει, ως μέγιστος πρεσβευτής μας εν τοις πράγμασι και ασχέτως αν αρέσει ή όχι σε εμπαθείς, αποκτούν μεγαλύτερη αξία.

Ηθικά όμως, εγκάρδια, αξίζει και θα λαμβάνει για πολύ καιρό και ευχαριστίες και θαυμασμό και έπαινο. Εμείς θα του τον δίνουμε. Και θα περιμένουμε κάθε του βραδιά, να μας χαρίζει αυτό το χαμόγελο και αυτή την ακριβή αίσθηση ότι όλα είναι δυνατά. Και όταν τα πράγματα "γυρίσουν", θα θυμόμαστε πως στον καιρό σκοταδιού, μαζί με άλλους αξιέπαινους σε πολλούς χώρους, αλλά με λιγότερη προβολή, η ιστορία του ήταν από τους φάρους που κράτησαν ζωντανή την ελπίδα, έδωσαν κίνητρο για δουλειά σε σειρά παιδιών και βοήθησε, λίγο ή όχι, στο να "γυρίσ’ ο Ήλιος". Υπερβολικό; Θα το δείξει ο καιρός. Σε ευχαριστούμε Γιάννη, συνέχισε, έρχονται και άλλοι πίσω σου.

* Ο κ. Νίκος Κασκαβέλης είναι δικηγόρος (MΔΕ, MSc)